Quan sát các hiện tượng thiên văn năm 2013

1. Mưa sao băng Quadrantids: Trận mưa sao băng cỡ trung bình với mật độ tối đa vào lúc cực điểm khoảng 30-40 sao băng/giờ. Trận mưa sao băng đạt cực điểm vào đêm ngày 3 và 4/1, là hiện tượng thiên văn đầu tiên của năm. Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát hiện tượng này là sau nửa đêm mồng 3, rạng sáng mồng 4/1. Trận mưa sao băng này có vùng trung tâm quanh chòm sao Bootes (Mục phu/Thợ săn gấu), sở dĩ nó lại có tên là Quadrantids do trước đây ngay bên cạnh chòm sao Bootes có một chòm sao nhỏ tên là Quadrans Muralis (Thước phần tư) và trận mưa sao băng này có tâm điểm tại đó, tuy nhiên sau này chòm sao Quadrans Muralis không được tiếp tục thừa nhận, nó bị hợp nhất vào chòm sao Bootes. Một lưu ý khác là trăng bán nguyệt cuối tháng sẽ là tác nhân che khuất khá nhiều sao băng của hiện tượng này.

2. Mưa sao băng Lyrids: Trận mưa sao băng cỡ trung bình/nhỏ với mật độ không quá 20 sao băng/giờ diễn ra trong khoảng từ 16 tới 25/4. Cực điểm của nó sẽ rơi vào đêm 21 và 22/4. Mặt Trăng sẽ làm mờ nhiều sao băng của trận mưa sao băng này, do đó hiện tượng chỉ có thể quan sát thuận lợi ở các khu vực thời tiết lý tưởng và ít ô nhiễm khí quyển. Mưa sao băng Lyrids có vùng trung tâm là chòm sao Lyra (Thiên cầm/cây đàn Lire)

3. Nguyệt thực một phần: Hiện tượng này diễn ra vào tối 25/4, có thể được quan sát thấy tại một dải rộng lớn gồm toàn bộ châu Âu, châu Phi, phần lớn châu Á và châu Đại Dương. Việt Nam chúng ta cũng nằm trong khu vực có thể quan sát trọn vẹn lần nguyệt thực này. Đây có thểcoi là hiện tượng thiên văn đáng chú ý nhất trong năm 2013 đối với người quan sát tại Việt Nam.

4. Mưa sao băng Eta Aquarids: Trận mưa sao băng cỡ nhỏ với mật độ lúc cực điểm chỉ khoảng 10 sao băng mỗi giờ. Thời gian lý tưởng nhất để quan sát trận mưa sao băng này là sau nửa đêm mồng 5, tức rạng sáng ngày mồng 6 tháng 5. Nó có tâm điểm là chòm ao Aquarius (Bảo bình/người vác bình).

5. Sao Kim và Sao Mộc gặp nhau trên bầu trời tối: Tuy không phải một hiện tượng thiên văn đặc biệt, nhưng đây cũng là một điều thú vị với những người yêu thích việc quan sát bầu trời, khi hai đốm sáng đẹp nhất gặp nhau trên bầu rời, chỉ cách nhau chừng một độ. Hãy nhìn về bầu trời phía Tây lúc hoàng hôn buông xuống ngày 28/5.

6. Mưa sao băng Nam Delta Aquarids: Một trận mưa sao băng khác với tâm điểm là chòm sao Aquarius, với mật độ cỡ trung bình/nhỏ, khoảng 20 sao băng mỗi giờ. Thời điểm lý tưởng để quan sát hiện tượng này sẽ là đêm 28 và 29/7.

7. Mưa sao băng Perseids: Một trong hai trận mưa sao băng lớn nhất trong năm với mật độ khoảng 60 sao băng mỗi giờ (hoặc hơn) trong đó có rất nhiều sao băng rất sáng và dài. Trận mưa sao băng kéo dài từ 22/7 tới 23/8 hàng năm, nhưng thời gian cực điểm thì rơi vào ngày 12, 13/8. Mặt Trăng đầu tháng sẽ lặn trước nửa đêm, do đó vào thời điểm rạng sáng ngày 13/8 sẽ là lý tưởng để quan sát hiện tượng này nếu không có biến cố về thời tiết. Để quan sát, hãy nhìn về bầu trời phía Đông, nơi có chòm sao Perseus (Anh Tiên/dũng sĩ Persée).

8. Nguyệt thực nửa tối: Mặt Trăng sẽ đi vào vùng nửa tối của bóng Trái Đất, chuyển sang màu đỏ nhạt trong hiện tượng này. Đây là nguyệt thực nửa tối duy nhất trong năm 2013 và người quan sát tại Việt Nam có thể thấy nó vào lúc hoàng hôn ngày 18/10.

9. Mưa sao băng Orionids: Trận mưa sao băng tương đối lớn hàng năm với mật độ 20-30 sao băng/giờ với nhiều sao băng khá sáng, có vùng trung tâm là chòm sao Orion (thợ săn/dũng sĩ Orion). Thời điểm lý tưởng để quan sát trận mưa sao băng này là đêm 21 và 22/10. Năm 2013, việc quan sát trận mưa sao băng này sẽ gặp khó khăn do sự cản rở của ánh Trăng.

10. Mưa sao băng Leonids: Trận mưa sao băng lớn có tâm điểm ở chòm sao Leo (Sư Tử). Trận mưa sao băng này có mật độ trung bình lên tới 40 sao băng mỗi giờ. Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát hiện tượng này sẽ là đêm 17, rạng sáng ngày 18/11. Mặc dù vậy, năm 2013 trận mưa sao băng này sẽ không được như mong muốn của người quan sát vì nó rơi vào đúng ngày Trăng tròn, ánh Trăng sẽ che mờ một lượng lớn các sao băng của hiện tượng.

11. Mưa sao băng Geminids: Hiện tượng thiên văn cuối cùng trong năm và cũng là một trong số hai trận mưa sao băng lớn nhất (cùng với Perseids). Trận mưa sao băng này có tâm điểm là chòm sao Gemini (Song tử) với mật độ trên 60 sao băng mỗi giờ. Mặt Trăng sẽ gây một số cản trở trong việc quan sát hiện tượng này, tuy vậy đây vẫn có thể là một trận mưa sao băng đáng theo dõi. Thời điêm lý tưởng nhất cho người quan sát sẽ là rạng sáng ngày 14/12, khi đó hãy tìm chòm sao Gemini khi đó nằm rất cao trên bầu trời.

K.H

Theo http://www.vfej.vn