TTO - VinFuture cũng mong muốn góp phần nâng vị thế Việt Nam trên bản đồ khoa học công nghệ thế giới, thu hẹp khoảng cách khác biệt về cơ hội giữa các nhà khoa học, nhà sáng chế ở các quốc gia đang phát triển với các quốc gia phát triển.

Hội đồng Giải thưởng VinFuture

"Các nhà khoa học trong hội đồng giải thưởng nói với chúng tôi rằng họ bị thuyết phục bởi chính sứ mệnh của VinFuture. Đó là tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống hằng ngày của hàng triệu người trên Trái đất bằng việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ".

GS.TS Nguyễn Thục Quyên - đồng chủ tịch hội đồng cố vấn Giải thưởng VinFuture - chia sẻ với phóng viên Tuổi Trẻ về giải thưởng này như vậy.

GS.TS Nguyễn Thục Quyên sinh năm 1970, là nữ giáo sư người Mỹ gốc Việt, đang giảng dạy và nghiên cứu tại Đại học California ở Santa Barbara (University of California, Santa Barbara - Mỹ). 

Bà là một trong bốn nhà khoa học gốc Việt có tên trong danh sách những nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới do Thomson Reuters công bố năm 2015.

GS Quyên là một trong số ít nhà khoa học nữ được 4 năm liền vinh danh trong danh sách hơn 4.000 nhà khoa học toàn cầu vào top 1% những nhà khoa học có nhiều trích dẫn nhất thế giới (highly cited researchers - HCR). 

Bà đã đạt được nhiều giải thưởng dành cho nghiên cứu khoa học tại Mỹ và quốc tế.

GS.TS Nguyễn Thục Quyên

Tôn vinh những trí tuệ xuất chúng

* Đây đang là thời điểm khó khăn, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp và doanh nhân, do hậu quả nặng nề của dịch bệnh COVID-19. Nhưng Vingroup và ông Phạm Nhật Vượng quyết định dành số tiền quá lớn cho giải thưởng tôn vinh các nghiên cứu khoa học và công nghệ. Theo GS, điều gì có thể khiến một doanh nhân đi tới quyết định này?

- Điều này đã được chủ tịch Quỹ VinFuture, đồng thời là chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng, viết trong thư ngỏ gửi tới giới khoa học trên toàn thế giới, cho thấy Tập đoàn Vingroup và các nhà sáng lập giải thưởng nhận thức rất sâu sắc về tầm quan trọng của khoa học công nghệ trong việc mang tới cuộc sống tốt đẹp hơn cho cả nhân loại.

Đặc biệt, trong bối cảnh thế giới đang trải qua một năm đầy thách thức, rõ ràng chỉ có sức mạnh của khoa học công nghệ mới giúp con người vượt qua những thử thách cam go này. 

Hơn lúc nào hết, nhân loại cần phát huy trí tuệ của các nhà khoa học để mang lại những thay đổi tích cực trong cuộc sống hằng ngày của con người.

* Nhiều doanh nhân Việt cũng đã dành tiền lập quỹ nhưng thường là những quỹ từ thiện mang dấu ấn cá nhân họ. Còn Vingroup lại lựa chọn việc lập Quỹ VinFuture để trao giải thưởng cho các nghiên cứu khoa học công nghệ xuất sắc, tôn vinh các nhà khoa học không chỉ của Việt Nam mà trên toàn cầu. GS đánh giá như thế nào về sự lựa chọn này?

- Chúng ta đều thấy rằng trong những năm qua, công nghệ đã giúp tạo ra một cuộc sống bình an, thịnh vượng và thuận tiện hơn cho người dân trên khắp thế giới. 

Để có được những bước tiến như ngày hôm nay, những nhà khoa học, nhà phát minh đã không ngừng sáng tạo và kiên trì tìm ra giải pháp cho những thách thức mà nhân loại phải đối mặt. 

Vì vậy, chúng tôi thấy cần thiết tôn vinh những trí tuệ xuất chúng với tâm huyết sử dụng những đột phá khoa học công nghệ mới cho mục đích cải thiện chất lượng cuộc sống của con người.

Nâng vị thế khoa học Việt Nam

* Vingroup đang trên đường phát triển trở thành một tập đoàn công nghệ. Liệu việc lập quỹ với giải thưởng thuộc loại lớn nhất trên thế giới hiện nay có nhằm mục tiêu thu hút các nhà khoa học, các phát minh, nghiên cứu tốt nhất về với Vingroup không, thưa GS?

- Giải thưởng trước hết là sự tri ân của những người sáng lập đối với những trí tuệ kiệt xuất đã thúc đẩy nhân loại đạt đến sự tiến bộ, văn minh như ngày hôm nay và sẽ không ngừng giúp cải thiện chất lượng sống của con người trên khắp thế giới.

Đồng thời, VinFuture cũng mong muốn góp phần nâng vị thế Việt Nam trên bản đồ khoa học công nghệ thế giới, thu hẹp khoảng cách khác biệt về cơ hội giữa các nhà khoa học, nhà sáng chế ở các quốc gia đang phát triển với các quốc gia phát triển.

Với mục tiêu đó, VinFuture mong muốn Việt Nam và các quốc gia đang phát triển trong khu vực cũng như trên thế giới cũng có thể trở thành những điểm đến thu hút mạnh mẽ các nhà khoa học, nhà sáng chế xuất sắc nhất cho những phát minh, nghiên cứu góp phần làm cho thế giới trở nên tốt đẹp và công bằng hơn cho tất cả mọi người.

* Quỹ VinFuture có hội đồng giải thưởng gồm những nhà khoa học hàng đầu của thế giới trong nhiều lĩnh vực. Bằng cách nào VinFuture đã thuyết phục được các nhà khoa học tham gia hội đồng?

- Các nhà khoa học trong hội đồng giải thưởng đã nói với chúng tôi rằng họ bị thuyết phục bởi chính sứ mệnh của VinFuture. 

Đó là tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống hằng ngày của hàng triệu người trên Trái đất bằng việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ. Và họ cũng bị thuyết phục bởi cơ cấu giải thưởng khác biệt với tất cả các giải thưởng khác trên thế giới.

Các giải thưởng không được trao dựa trên cấp độ xếp hạng cao thấp mà mỗi giải thưởng được trao với mục đích và đối tượng được xác định rõ ràng. 

Đó là tôn vinh những sáng chế, phát minh, kết quả nghiên cứu đột phá giúp cải thiện rõ rệt chất lượng sống của hàng triệu con người trên Trái đất; khuyến khích và công nhận những đóng góp của những nhà khoa học nữ; hay cơ hội cho các nhà khoa học ở các nước đang phát triển...

Những điểm đặc biệt đó cho các nhà khoa học hàng đầu thế giới thấy được sự nghiêm túc của VinFuture khi thực hiện giải thưởng toàn cầu này.

* Ngoài số tiền 2.000 tỉ dành cho quỹ ban đầu, vai trò của nhà sáng lập, của Vingroup trong sự phát triển của quỹ sau này như thế nào? Quỹ có tiếp nhận sự đóng góp, ủng hộ của các cá nhân, tổ chức khác không?

- Các nhà sáng lập đã cam kết tài trợ số tiền ban đầu 2.000 tỉ đồng và sẽ được tiếp tục bổ sung trong tương lai để đảm bảo việc hoạt động lâu dài cho quỹ.

Giúp các nhà khoa học ghi dấu ấn thế giới

* Các doanh nhân tỉ phú trên thế giới thường chọn một cách nào đó để trở thành người nổi tiếng không chỉ vì tài sản mà họ sở hữu. Từ trải nghiệm của GS, việc thành lập Quỹ VinFuture có phải là một cách để gây dấu ấn ở tầm toàn cầu, tạo dựng một di sản đặc biệt của người đứng đầu Tập đoàn Vingroup?

- Chúng tôi mong muốn giúp cho những nhà khoa học, nhà sáng chế ghi dấu ấn trên thế giới bằng việc đưa những phát minh của họ đến cuộc sống hằng ngày của mọi người một cách ý nghĩa và thiết thực.

Từ sự tôn vinh đó, sẽ có nhiều nhà khoa học và hàng triệu người trên thế giới được truyền cảm hứng để tự tin dấn thân trên con đường nghiên cứu, góp sức mình vào sự phát triển nhân loại.

Còn dấu ấn của những người sáng lập và của Vingroup - từ ngày khởi nghiệp đến nay - vẫn được ghi nhận ở khát vọng mang tới cuộc sống tốt đẹp hơn mỗi ngày cho tất cả mọi người.

"Tôi thật sự bị thuyết phục"

Giáo sư Jennifer Tour Chayes là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về khoa học máy tính, với các thành tựu nghiên cứu trong mô hình hóa và phân tích các biểu đồ phát triển động.

Bà hiện là nhà sáng lập điều hành ba trung tâm nghiên cứu của Microsoft, đồng thời là phó hiệu trưởng Trường Máy tính, khoa học dữ liệu và xã hội, Đại học California, Berkeley, Mỹ.

Bà nói: "Tôi thật sự bị thuyết phục bởi mục đích mà VinFuture hướng tới. Đó là ghi nhận thành tựu của các nhà khoa học, trở thành cầu nối để những người phụ nữ, nhà khoa học trẻ đến từ các nước đang phát triển có thể chinh phục các lĩnh vực rộng lớn của khoa học, công nghệ.

Lý do tiếp theo khiến tôi nhận lời là trong hội đồng giải thưởng có những thành viên từng nhận giải Nobel hay Turing. Được làm việc cùng họ là niềm hân hạnh đối với tôi.

Lý do cuối cùng vì VinFuture là một giải thưởng đến từ Việt Nam. Tôi có ấn tượng tốt với Việt Nam qua những người bạn, những học trò từ đất nước này. Tôi nghĩ việc giải thưởng này bắt nguồn từ Việt Nam là điều đáng trông đợi.

Theo tôi, bản đồ giải thưởng uy tín thế giới trong lĩnh vực khoa học không nên chỉ có các quốc gia phát triển.

Những giải thưởng từ Thụy Điển, Đan Mạch hay Mỹ đều tuyệt vời. Song việc các quốc gia đang phát triển có được chỗ đứng trong lĩnh vực giải thưởng khoa học là điều cần thiết".