Ô nhiễm không khí đã và đang có những tác động tiêu cực đến đời sống của người dân và sự phát triển kinh tế - xã hội ở các thành phố lớn trong cả nước. Để kiểm soát nguồn thải gây ô nhiễm không khí, những năm qua, TPHCM đã triển khai đồng bộ rất nhiều giải pháp mang lại kết quả khả quan, góp phần kéo giảm ô nhiễm không khí, hướng đến mục tiêu xây dựng thành phố xanh - sạch - đẹp.

Ô nhiễm không khí đã giảm

Trong Chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2016-2020, TPHCM đã đặt mục tiêu “Giảm 70% lượng phát thải ô nhiễm không khí tăng thêm do hoạt động giao thông vận tải tại TPHCM”. Chương trình do Sở TN-MT phối hợp với Sở GTVT TPHCM triển khai thực hiện.

Đến nay, dựa trên số liệu đo đạc tính toán thực tế tại các trạm quan trắc, nồng độ các chất có khả năng gây ô nhiễm không khí đều có xu hướng giảm. Cụ thể như CO giảm từ 19%-42%; bụi giảm từ 1%-29%; NOx giảm từ 76%-90% so với năm 2016 tại các vị trí Hàng Xanh, Đinh Tiên Hoàng - Điện Biên Phủ, An Sương. Theo phân tích của Sở TN-MT TPHCM, có được những kết quả trên là do thành phố đã triển khai rất nhiều biện pháp quan trọng.

Cụ thể, Sở TN-MT đã tổ chức nhiều chương trình, hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của người dân trong việc hạn chế phương tiện cá nhân, kêu gọi sử dụng phương tiện công cộng, khuyến khích tiêu dùng xăng E5 và triển khai nhiều giải pháp trong việc hạn chế khí thải từ các hoạt động sản xuất công nghiệp, xây dựng.

Đặc biệt, Sở TN-MT đã xây dựng hệ thống chạy trên nền tảng web, bao gồm các điểm, vị trí quan trắc, những thông tin chung và các số liệu của từng vị trí quan trắc; tích hợp lên cổng thông tin quan trắc môi trường và ứng dụng trên nền tảng di động; cho phép truy cập, truy xuất và theo dõi dữ liệu quan trắc môi trường (thủ công và tự động liên tục) thông qua điện thoại thông minh. Việc cập nhật thông tin lên bảng điện tử sẽ giúp người dân nắm bắt và có những thay đổi, hành động phù hợp.

Trong khi đó, Sở GTVT TPHCM cũng đã triển khai tổ chức giao thông khoa học, hợp lý nhằm kéo giảm ùn tắc giao thông, góp phần hạn chế xả thải các chất gây ô nhiễm không khí. Sở đã điều chỉnh phân luồng giao thông nhằm kéo giảm tình trạng ùn ứ; tiếp tục thực hiện công tác tổ chức giao thông phục vụ thi công một số dự án trọng điểm như: xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1; cải thiện môi trường nước giai đoạn 2; xây dựng hầm chui tại nút giao thông An Sương; nâng cấp mở rộng cầu Chữ Y, cầu Kênh Tẻ; xây dựng cầu Thủ Thiêm 2… Tiếp tục phát huy hiệu quả cơ chế phối hợp cung cấp, xử lý thông tin phản ánh qua các group Viber của các nhóm phản ứng nhanh.

Tiếp tục triển khai các giải pháp trọng điểm

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN-MT TPHCM, thành phố đang tiếp tục triển khai các biện pháp hạn chế lưu thông đối với phương tiện giao thông cá nhân, đẩy mạnh phát triển vận tải hành khách công cộng.Tuyến xe buýt nhanh BRT số 1 được triển khai đầu tư trong dự án Phát triển giao thông xanh TPHCM (chiều dài 23km, lộ trình từ vòng xoay An Lạc đến ga Rạch Chiếc, tổng mức đầu tư khoảng 3.036 tỷ đồng) đang ở giai đoạn thiết kế chi tiết, tổng dự toán và chuẩn bị đấu thầu các gói xây lắp và thiết bị, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2021.

Trong năm 2020, TPHCM tiếp tục triển khai đầu tư 9 trạm quan trắc không khí tự động liên tục, cố định và một trạm quan trắc không khí tự động, di dộng. Thành phố cũng sẽ tìm kiếm các nguồn tài trợ và xã hội hóa để tiếp tục đầu tư thêm các trạm quan trắc không khí tự động liên tục sau năm 2020 đến trước năm 2030; tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm giữ gìn vệ sinh môi trường và ý thức chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của cộng đồng, người dân và doanh nghiệp.

Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết, để giảm các chất gây ô nhiễm không khí từ các hoạt động giao thông vận tải, thành phố đã và đang đẩy mạnh triển khai đề án kiểm tra khí thải đối với các phương tiện giao thông. Đề án tập trung vào các nhiệm vụ như: thu hồi xe cũ gây ô nhiễm, phân vùng hạn chế giao thông; thực hiện kiểm định đạt tiêu chuẩn khí thải cho mô tô, xe máy tham gia giao thông; xây dựng, ban hành các chính sách về thuế, giá dịch vụ để phục vụ việc xã hội hóa hoạt động kiểm định, đáp ứng nhu cầu kiểm soát khí thải mô tô, xe máy trên địa bàn TPHCM. Để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, cần thiết ban hành quy định, chính sách quản lý về phát thải nói chung và đối với các phương tiện cơ giới cũng như mô tô, xe gắn máy nói riêng.

Đây là cơ sở để UBND TPHCM đề xuất HĐND TPHCM và Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế cho phép thành phố triển khai thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn. Để triển khai chương trình đạt hiệu quả, TPHCM sẽ vận động người dân có xe trên 5 năm đi kiểm tra khí thải. Những người tham gia sẽ được miễn phí đo khí thải xe máy và được tặng 1 chai dầu động cơ.